15 Ιανουαρίου: Δεν συνηθίζω να γράφω για ιστορικές παραδοξότητες στο προσωπικό μου ημερολόγιο, κυρίως γιατί φροντίζω αυτές να τις δημοσιεύω στο περιοδικό. Παρόλ’ αυτά, εντόπισα σήμερα ένα βιβλίο που μου κέρδισε τόσο πολύ το ενδιαφέρον που ήθελα να το μοιραστώ μαζί σας…
Μια γενιά πριν από τα μηχανικά σχέδια του Λεονάρντο Ντα Βίντσι (1452-1519), ίσως το πρώτο τεχνολογικό χειρόγραφο που εμφανίστηκε ποτέ στην Ιταλία της Αναγέννησης είναι αυτό ενός Βενετού λόγιου που κυριολεκτικά ελάχιστοι γνωρίζουν σήμερα.
Το όνομα του ήταν Giovanni da Fontana (1395-1455) ο οποίος αφού σπούδασε ιατρική και τέχνες στην Padua, διορίστηκε στρατιωτικός γιατρός στον Βενετικό στρατό της Brescia. Πέρα από την ιατρική όμως, μελέτησε συστηματικά μεγάλα ελληνικά και αραβικά έργα για την οπτική, την αστρολογία, την αλχημεία, την μηχανική και την τέχνη της μνήμης.
Ο ίδιος όμως δεν περιορίστηκε στην μελέτη: έγραψε ένα περίεργο βιβλίο με τίτλο Bellicorum instrumentorum liber, cum figuris et fictitys litoris conscriptus (1420) τίτλος που σημαίνει «Εικονογραφημένο και Κρυπτογραφημένο Βιβλίο για Πολεμικές Μηχανές».
Σήμερα σώζετε μονάχα ένα αντίγραφο του (BSB cod. icon. 242) στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Βαυαρίας στο Μόναχο. Εντύπωση όμως προκαλεί το περιεχόμενο. Βλέπετε, το βιβλίο αποτελείτε από σχεδιαγράμματα πολεμικών μηχανών, αυτόματων δαιμονικών αγαλμάτων ακόμη και ένα πρωτόγονο αυτοκίνητο (η εικόνα επάνω)!
Επίσης εντυπωσιακό είναι το γεγονός πως σχεδόν ολόκληρο το κείμενο είναι κρυπτογραφημένο. Να υπενθυμίσω εδώ πως ο Λεονάρντο έγραφε χρησιμοποιώντας έναν καθρέπτη έτσι ώστε οι αντίπαλοι του να μην μπορούν να διαβάσουν εύκολα τις σημειώσεις του. Εύλογα λοιπόν, μπορούμε να σκεφτούμε κάτι ανάλογο για τον Fontana.
Ας σημειωθεί τέλος πως αυτό είναι το δεύτερο βιβλίο του Fontana. Το πρώτο είχε τον τίτλο Secretum de thesauro experimentorum ymaginationis hominum και ήταν αφιερωμένο εξολοκλήρου στην τέχνη της μνήμης, Ars Memorativa...